Czym jest zatem grafen? Jego zaletą są jego niewiarygodne, praktycznie wykluczające się nawzajem właściwości fizyczne. Jest najcieńszym znanym nauce materiałem o równocześnie najwyższej wytrzymałości – 200 razy większej od stali. Jest całkowicie przezroczysty, jednakże na tyle gęsty, że nie przepuści nawet jednego atomu helu. Rozciąga się do 20% swojej powierzchni bez utraty swoich właściwości. Dodatkowo przewodzi prąd równie dobrze jak miedź. Jeżeli zacznie być wykorzystywany w produkcji, zrewolucjonizuje świat na podobnym poziomie, jak w czasach przedhistorycznych uczyniło to odkrycie żelaza.
_
Niestety grafen ma też dwie zasadnicze wady: strasznie trudno się go pozyskuje i jeszcze nikt niczego z niego nie wyprodukował (nie licząc np. eksperymentalnych układów scalonych)... Zatem wracając do naszego porównania z żelazem: wiemy już co to jest, wiemy skąd możemy je wydobyć, ale nikt jeszcze nie próbował przetopić go na jakikolwiek przedmiot. W sumie to chyba jeszcze nikt nie wpadł na to, jak się za to zabrać...?
Do tej pory grafen pozyskiwano na dwa sposoby: mechaniczne odrywano go za pomocą taśmy klejącej z wysokiej jakości grafitu lub osadzano go na metalach z fazy gazowej. W pierwszym przypadku proces jest dość prosty, lecz bardzo mało efektywny - pozyskany materiał nadaje się co najwyżej do prac badawczych. W drugim przypadku technologia pozyskania materiału jest tańsza, niestety jego jakość jest bez porównania gorsza. Tak czy inaczej w obydwu przypadkach pozyskany grafen nie nadaje się do produkcji przemysłowej zarówno pod kątem jakościowym jak i ilościowym.
To wszystko ma się wkrótce zmienić.
Polscy naukowcy z Politechniki Łódzkiej wspólnie z warszawskim Instytutem Technologii Materiałów Elektronicznych i firmą Seco-Warwick ze Świebodzina, opracowali nowatorską technologię opierającą się na osadzaniu chemicznym, pozwalającą na wytworzenie grafenu wysokiej jakości przy niskich kosztach! W przyszłym roku mają zostać wypuszczone pierwsze specjalistyczne urządzenia do pozyskiwania materiału, którego koszt ma (podobno) oscylować w granicach 300 $ / cm2. Polska stanie się potęgą, grafenowym Eldorado, zaopatrując w ten niezwykły surowiec cały świat. Niczym w krajach Bliskiego Wschodu, do budżetu państwa będą płynąć grafenodolary, windując Polskę do grona najszybciej rozwijających się gospodarek świata.
Tak samo jak w przypadku gazu łupkowego...
I tym kolejnym porównaniem przechodzimy do sedna zagadnienia. Polska ma liczne złoża gazu łupkowego, które teoretycznie mogłyby uczynić z niej jedną z potęg gospodarczych Europy, co niestety dość szybko okazało się mało prawdopodobne, z uwagi na liczne problemy związane z jego wydobyciem. Abstrahując od kwestii technologicznych, wydobycie gazu łupkowego wiąże się wysokim stopniem dewastacji środowiska naturalnego, doprowadzając do tego, że Polska zamiast potentatem stałaby się europejską wersją Ekwadoru zdewastowanego przez koncerny paliwowe pokroju Chevronu wydobywające stamtąd ropę.
Jak to się ma do grafenu? W skali krajowej - nijak, w skali światowej - a czy grafen sam w sobie jest materiałem bezpiecznym dla zdrowia? Okazuje się bowiem, że to co decyduje o jego największych zaletach - czyli atomowa budowa, równocześnie niesie ze sobą zagrożenie. Drobne cząstki grafenu - zwane „nanopłytkami” (ang. „nanoplatelets”) mogą być wchłaniane wraz z powietrzem do płuc wywołując szereg problemów natury zdrowotnej. Innymi słowy, grafen staje się problematyczny gdy zaczyna się pylić. Oczywiście sam w sobie tego nie uczyni, ale idąc dalej tym tropem, pojawia się problem jego utylizacji. Jeżeli zaczniemy wykorzystywać go w produkcji masowej urządzeń elektronicznych jako pokazano to na powyższym filmie, bardzo szybko staniemy przed problemem wzgórz grafenowych śmieci. I tu warto postawić pytanie: czy grafen nie okaże się pewnego dnia tym samym co kiedyś azbest (skądinąd również bardzo ciekawy materiał)?
Wracając do porównania z gazem łupkowym: czy ponownie nie okaże się, że jesteśmy w posiadaniu czegoś, co będzie miało jedynie teoretyczną wartość i czego nie będziemy wstanie tak naprawdę zmonetyzować?
Podsumowując, grafen ma szereg niesamowitych właściwości czyniących go być może najdoskonalszym materiałem w historii ludzkości, jednakże z drugiej strony posiada też ciemną stronę, która tak naprawdę dopiero jest rozpoznawana. Dlatego warto mieć na uwadze potencjalne zagrożenia związane z tym surowcem i patrzeć na sprawę z delikatnym dystansem.
Niezależnie od tych rozważań, które mogą mieć konsekwencje dopiero w przyszłości, nie da się ukryć, iż na dzień dzisiejszy stoimy w obliczu olbrzymiej szansy, jaką jest masowa produkcja grafenu. Możliwe że za parę lat, ten surowiec okaże się śmiertelną trucizną i zagrożeniem, lecz w obliczu wielce prawdopodobnego załamania finansów publicznych, co nam szkodzi cynicznie wykorzystać popyt i sprzedawać go na potęgę? Pytanie tylko, czy rząd polski wykorzysta nadarzającą się okazję, czy też tradycyjnie pozostawi sprawy samym sobie, licząc że jakoś to będzie? Abstrahując od rzeczywistych motywacji, dziś Premier Tusk dał nam wszystkim świadectwo na to, że w ogóle o grafenie słyszał. To dobrze. Zobaczymy za jakiś czas, czy i jak długo o nim pamiętał…?
mPolska24
Ciekawy tekst. Jestem zielony w tym temacie. Fajnie, że zwrócił Pan przy okazji uwagę na konsekwencje wydobywania gazu łupkowego. To ważne, bo świadomość społeczeństwa w tym zakresie jest wciąż bardzo niska, a a wmawia nam się, że możemy być drugą Arabią Saudyjską. Pozdrawiam!
brak opcji follow na fb. ogarnij się ;)
Rozsądnie. Rzeczowo. Ciemna strona grafenu może pojawić się również w takim miejscu, że za czapkę gruszek i sowite prowizje dla politycznych łapówkarzy patenty trafią do obcych rąk i na odkryciach polskich naukowców ciężkie pieniądze będą robić cudzoziemskie korporacje. Klasycznie - sprywatyzują zysk, kilku oszustów się wzbogaci, a kosztami ciemnej strony obciążą obywateli.
Jeżeli Tusk ma decydować, jak wykorzystać grafen dla dobra Polski, to jestem zdecydowanym pesymistą. Obłowią się wszelkiej maści szubrawcy.!!!
Coś mi się zdaje ,że skopią tą sprawę tak samo jak skopali z niebieskim laserem - koncepcję przejęły zachodnie koncerny, a nasi naukowcy zostali na lodzie.Tylko podatki potrafią wymyślać. A wielu z tych durni w sejmie nie wie nawet co to ten grafen.
I jeszcze w tym artykule jakiś pseudo ekologiczny wtręt o gazie łupkowym:
"I tym kolejnym porównaniem przechodzimy do sedna zagadnienia. Polska ma liczne złoża gazu łupkowego, które teoretycznie mogłyby uczynić z niej jedną z potęg gospodarczych Europy, co niestety dość szybko okazało się mało prawdopodobne, z uwagi na liczne problemy związane z jego wydobyciem. Abstrahując od kwestii technologicznych, wydobycie gazu łupkowego wiąże się wysokim stopniem dewastacji środowiska naturalnego, doprowadzając do tego, że Polska zamiast potentatem stałaby się europejską wersją Ekwadoru zdewastowanego przez koncerny paliwowe pokroju Chevronu wydobywające stamtąd ropę. "
Czyli: w Polsce się nic nie opłaca, środowisko będzie zatrute. A w USA jakoś się opłaca gaz łupkowy a jego wydobycie będzie rosnąć. I nie mają problemu ze skażeniem środowiska. A ludzie mają pracę.
To samo w Polsce będzie z grafenem...